پیوند سلولهای جنینی و بالغ جزایر لانگرهانس خوک به موشهای دیابتی

ScienceDaily(june29,2010)

دانشمندان با تحقیق اخیر قدم بزرگی به سمت درمان دیابت برداشتند. محققین دانشکدۀ پزشکی واشنگتن با پیوند سلولهای جنینی و بالغ خوک در دو مرحله موفق به درمان بیماری دیابت در موشها شدند.

پیوند سلولهای جنینی خوک و سپس بالغ آن بدون استفاده از هیچگونه داروی رد پیوند به موشها سبب شد موشهای دیابتی بتوانند مجدداً به تولید انسولین مورد نیاز برای کنترل قندخون خود بپردازند. نتایج این تحقیقات در مجلۀ American journal of pathology به چاپ رسید.

محققین با درمان دو مرحله ای، موفق به پیوند خوشه های سلولی پانکراس جنینی خوک به موش های دیابتی شدند این سلولها رشد کرده و جزایز لانگرهانس را که تولید کنندۀ انسولین هستند، تولید می کنند. سلولهای جنینی خوک در واقع سیستم ایمنی موش را برای پذیرش دومین مرحلۀ پیوند سلولهای جزایر بالغ خوک که چندین هفته بعد از اولین پیوند صورت می گیرد، آماده می کند.

این اولین موفقیت پیوند سلولی بین گونه های مختلف جانوری بدون استفاده از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی است و این موفقیت دور نمای بسیار روشنی را برای درمان دیابت در انسان با استراتژی مشابه نوید می دهد. استفاده از سلولهای خوک مشکل کمبود منابع دهندۀ پیوند(جسد) را حل می کند و بیماران نیازی به مصرف داروهای سرکوبکر سیستم ایمنی ندارند.

دکتر Hammerman می گوید: با اینکه پیوند جزایر لانگرهانس انسانی برای درمان دیابت در برخی افراد موثر واقع شده است، اما کمبود سلولهای پیوندی یکی از نقایص این روش است و ضمناً گیرندۀ پیوند مجبور به استفاده از داروهای ضد رد پیوند در تمام مدت عمر خود می باشد. اما در روش جدید بنظر می رسد این دو مشکل حل شده است.

انسولین تهیه شده ازخوک مدتها است که برای درمان دیابت انسانی استفاده می شود، بهمین علت دانشمندان به استفاده از سلولهای پانکراس خوک بعنوان دهندۀ پیوند سلولهای جزایر لانگرهانس، رهنمون شدند. انسولین خوکی تا دهۀ 1980 برای درمان بیماران مبتلا به دیابت استفاده می شد با پیشرفت تکنولوژی DNA، کارخانجات داروسازی موفق به ساخت انسولین انسانی شدند.

در مطالعۀ اخیر، محققین خوشه های سلولهای پانکراس جنینی خوک را به ده موش دیابتی که هیچگونه انسولینی در بدنشان تولید نمی شد و قندخونشان بسیار بالا بود، پیوند زدند. این سلولها در مراحل اولیۀ جنینی خوک استخراج شدند. بنظر میرسد این سلولها از دید سیستم ایمنی موش مخفی می مانند و یا در حد تحمل سیستم ایمنی هستند (یعنی سیستم ایمنی به آنها پاسخ نمی دهد).

با تکامل سلولهای جنینی پیوند زده شده، تولید انسولین آغاز می شود و باعث کاهش قندخون موش به مقدار قابل توجهی می شود(البته میزان قند خون به مقدار طبیعی نمی رسد). سپس هشت هفته بعد از اولین پیوند ، به برخی از موشها، سلولهای جزایر لانگرهانس که از خوک بالغ تهیه شده است، پیوند زده می شود. دانشمندان بعنوان گروه کنترل، تعدادی موش دیابتی را که پیوند سلولهای جنینی و سلولهای بالغ خوکی را دریافت نکرده اند در نظر می گیرند و گروه کنترل دوم، موشهایی هستند که تنها از سلولهای جنینی خوک، پیوند دریافت کرده اند. بعد از 12 هفته و چندین ماه پیگیری ، میزان قندخون موشهایی که دریافت کنندۀ سلولهای پانکراس جنینی و بالغ خوک بودند، طبیعی می شود که این موضوع نشاندهندۀ تولید مقدارکافی و فراوان انسولین است.

موشهای گروه کنترل که تنها سلولهای جنینی دریافت کرده بودند قندخونشان بالاتر از حد نرمال است. محققین با استفاده از چندین روش، موفقیت پیوند سلولهای خوک در موشهایی که طی دو مرحله پیوند دریافت کرده بودند را تأئید کردند.  در مقابل، عمل پیوند در گروهی از موشها که تنها از سلولهای بالغ خوک  سلول دریافت نموده بودند به علت فعالیت سیستم ایمنی موفقیت آمیز نبود و توسط سیستم ایمنی رد شد.

دکتر   Hammerman  می گوید: پیوند سلولهای جنینی خوک قبل از پیوند سلولهای بالغ، بدون استفاده از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی، پیشرفت کاملاً جدید و شگفت انگیزی است که ما را به انجام آزمایشات مشابه بروی انسان تشویق می کند.

 دکتر Hammerman و Rogers کارهای تحقیقاتی خود را در زمینه ارگانوجنز (ارگان زایی) با استفاده از سلولهای بنیادی و سایر خوشه های سلولی جنینی تحت عنوان organ primordia متمرکز کرده اند. در بحث سلولهای بنیادی دانشمندان به تولید انواع مختلف سلولها از سلولهای بنیادی می پردازند اما در بحث organ primordia تمرکز در تبدیل انواع خاصی از سلولها یا مجموعه ای از سلولهای خاص و تبدیل آن به یک ارگان است.

منبع:                                                                                                                      www.sciencedaily.com